|  | ๓๘.   กมฺมํ  สตฺเต  วิภชติ    ยทิทํ  หีนปฺปณีตตาย.กรรมย่อมจำแนกสัตว์    คือให้ทรามและประณีต.
 ม. อุป. ๑๔/๓๘๕.
 
 ๓๙.   ยงฺกิญฺจิ  สิถิลํ  กมฺมํ      น  ตํ  โหติ  มหปฺผลํ.
 การงานอะไร ๆ ที่ย่อหย่อน    ย่อมไม่มีผลมาก.
 นัย-สํ. ส. ๑๕/๖๘.
 
 ๔๐.   สานิ  กมฺมานิ  นยนฺติ    ทุคฺคตึ.
 กรรมชั่วของตนเอง  ย่อมนำไปสู่ทุคติ.
 ขุ. ธ. ๒๕/๔๗.
 
 ๔๑.     สุกรํ  สาธุนา  สาธุ.
 ความดี  อันคนดีทำง่าย.
 วิ. จุล. ๗/๑๙๕.    ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗.
 
 ๔๒.   สาธุ  ปาเปน  ทุกฺกรํ.
 ความดี    อันคนชั่วทำยาก.
 วิ. จุล. ๗/๑๙๕.  ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗.
 
 ๔๓.   อกตํ  ทุกฺกฏํ    เสยฺโย.
 ความชั่ว  ไม่ทำเสียเลยดีกว่า.
 สํ. ส. ๑๕/๖๘.    ขุ. ธ. ๒๕/๕๖.
 
 ๔๔.   ปจฺฉา  ตปฺปติ    ทุกฺกฏํ.
 ความชั่วย่อมเผาผลาญในภายหลัง.
 สํ. ส. ๑๕/๖๘.  ขุ. ธ.   ๒๕/๕๖.
 
 ๔๕.  กตญฺจ  สุกตํ  เสยฺโย.
 ความดี  ทำนั่นแล  ดีกว่า.
 สํ. ส. ๑๕/๖๘.  ขุ. ธ. ๒๕/๕๖.
 
 ๔๖.   น  ตํ  กมฺมํ  กตํ  สาธุ    ยํ    กตฺวา  อนุตปฺปติ.
 ทำกรรมใดแล้วร้อนใจภายหลัง    กรรมที่ทำแล้วนั้นไม่ดี.
 สํ. ส. ๑๕/๘๑.  ขุ. ธ. ๒๕/๒๓.
 
 ๔๗.  ตญฺจ  กมฺมํ    กตํ  สาธุ    ยํ  กตฺวา  นานุตปฺปติ.
 ทำกรรมใดแล้วไม่ร้อนใจภายหลัง    กรรมที่ทำแล้วนั้นแล
 เป็นดี.
 สํ. ส. ๑๕/๘๑.  ขุ. ธ. ๒๕/๒๓.
 
 ๔๘.  สุกรานิ    อสาธูนิ    อตฺตโน  อหิตานิ  จ.
 การที่ไม่ดีและไม่เป็นประโยชน์แก่ตน    ทำได้ง่าย.
 ขุ. ธ. ๒๕/๓๗.
 
 ๔๙.   ยํ  เว  หิตญฺจ  สาธุญฺจ    ตํ  เว    ปรมทุกฺกรํ.
 การใดแลเป็นประโยชน์ด้วย  ดีด้วย  การนั้นแล
 ทำได้ยากยิ่ง.
 ขุ. ธ.   ๒๕/๓๗.
 
 ๕๐.   น  หิ  ตํ  สุลภํ  โหติ    สุขํ    ทุกฺกฏการินา.
 สุขไม่เป็นผลอันคนทำชั่วจะได้ง่ายเลย.
 สํ. ส. ๑๕/๑๐๔.
 
 ๕๑.     กลฺยาณการี  กลฺยาณํ.    ปาปการี  จ  ปาปกํ.
 ทำดีได้ดี    ทำชั่วได้ชั่ว.
 สํ. ส. ๑๕/๓๓๓.  ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๘๔.
 
 ๕๒.   กมฺมุนา  วตฺตี    โลโก.
 สัตวโลกย่อมเป็นไปตามกรรม.
 ม. ม. ๑๓/๖๔๘.  ขุ. สุ.   ๒๕/๔๕๗.
 
 ๕๓.   นิสมฺม  กรณํ  เสยฺโย.
 ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ  ดีกว่า.
 ว.   ว.
 ๕๔.   กตสฺส  นตฺถิ  ปฏิการํ.
 สิ่งที่ทำแล้ว    ทำคืนไม่ได้.
 ส. ส.
 
 ๕๕.   ปฏิกจฺเจว  ตํ  กยิรา    ยํ  ชญฺา    หิตมตฺตโน.
 รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน    พึงรีบทำการนั้นเทียว.
 สํ. ส. ๑๕/๘๑.
 
 ๕๖.   กยิรา  เจ    กยิราเถนํ.
 ถ้าจะทำ  ก็พึงทำการนั้น  (จริง ๆ).
 สํ. ส. ๑๕/๖๗.    ขุ. ธ. ๒๕๑๕๖.
 
 ๕๗.   กเรยฺย  วากฺยํ    อนุกมฺปกานํ.
 ควรทำตามถ้อยคำของผู้เอ็นดู.
 ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๒.
 
 ๕๘.     กาลานุรูปํว  ธุรํ  นิยุญฺเช.
 พึงประกอบธุระให้เหมาะแก่กาลเทียว.
 ว. ว.
 
 ๕๙.   รกฺเขยฺย  อตฺตโน  สาธุํ    ลวณํ  โลณตํ    ยถา.
 พึงรักษาความดีของตนไว้  ดังเกลือรักษาความเค็ม.
 ส. ส.
 
 ๖๐.     กิจฺจานุกุพฺพสฺส  กเรยฺย    กิจฺจํ.
 พึงทำกิจแก่ผู้ช่วยทำกิจ.
 ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔.
 
 ๖๑.     นานตฺถกามสฺส  กเรยฺย  อตฺถํ.
 ไม่พึงทำประโยชน์แก่ผู้มุ่งความพินาศ.
 ขุ.   ชา. ทสก. ๒๗/๘๔.
 
 ๖๒.   มา  จ    สาวชฺชมาคมา.
 อย่ามาถึงกรรมอันมีโทษเลย.
 ส. ฉ.
 
 
 
 |  |