โกธวรรค คือ หมวดโกรธ
๘๐. น  หิ  สาธุ  โกโธ.
  ความโกรธไม่ดีเลย.
  ขุ. ชา. ฉกฺก. ๒๗/๑๘๘.
   
๘๑. โกโธ  สตฺถมลํ  โลเก.
  ความโกรธเป็นดังสนิมศัสตราในโลก.
  สํ. ส. ๑๕/๖๐.
   
๘๒. อนตฺถชนโน  โกโธ.
  ความโกรธก่อความพินาศ.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๘๓. โกโธ จิตฺตปฺปโกปโน.
  ความโกรธทำจิตให้กำเริบ.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๘๔. อนฺธตมํ  ตทา  โหติ  ยํ  โกโธ  สหเต  นรํ.
  ความโกรธครอบงำนรชนเมื่อใด  ความมืดมนย่อมมีเมื่อนั้น.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.  ขุ. มหา. ๒๙/๑๘.
   
๘๕. อปฺโป  หุตฺวา  พหุ  โหติ  วฑฺฒเต  โส  อขนฺติโช.
  ความโกรธน้อยแล้วมาก  มันเกิดจากความไม่อดทน จึงทวีขึ้น.
  ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๓.
   
๘๖. โกโธ  ทุมฺเมธโคจโร.
  ความโกรธเป็นอารมณ์ของคนมีปัญญาทราม.
  ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๘๐.
   
๘๗. โทโส  โกธสมุฏฺาโน.
  โทสะมีความโกรธเป็นสมุฏฐาน.
  ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๓.
   
๘๘. นตฺถิ  โทสสโม  คโห.
  ผู้จับเสมอด้วยโทสะ  ไม่มี.
  ขุ. ธ. ๒๕/๔๘.
   
๘๙. นตฺถิ  โทสสโม  กลิ.
  ความผิดเสมอด้วยโทสะไม่มี.
  ขุ. ธ. ๒๕/๔๒.
   
๙๐. โกธํ  ฆตฺวา  สุขํ  เสติ.
  ฆ่าความโกรธได้  อยู่เป็นสุข.
  สํ. ส. ๑๕/๕๗, ๖๔.
   
๙๑. โกธํ  ฆตฺวา  น  โสจติ.
  ฆ่าความโกรธได้  ไม่เศร้าโศก.
  สํ. ส. ๑๕/๕๗, ๖๔.
   
๙๒. โกธาภิภูโต  กุสลํ  ชหาติ.
  ผู้ถูกความโกรธครอบงำ  ย่อมละกุศลเสีย.
  นัย. ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๘๖.
   
๙๓. โกธโน  ทุพฺพณฺโณ  โหติ.
  คนมักโกรธ  ย่อมมีผิวพรรณเศร้าหมอง.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๘.
   
๙๔. ทุกฺขํ  สยติ  โกธโน.
  คนมักโกรธ  ย่อมอยู่เป็นทุกข์.
  นัย. องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๘.
   
๙๕. อโถ  อตฺถํ  คเหตฺวาน    อนตฺถํ  ปฏิปชฺชติ.
  คนมักโกรธถือเอาประโยชน์แล้ว  กลับประพฤติไม่เป็นประโยชน์.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๘.
   
๙๖. โกธาภิภูโต  ปุริโส    ธนชานึ  นิคจฺฉติ.
  ผู้ถูกความโกรธครอบงำ  ย่อมถึงความเสื่อมทรัพย์.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๘.
   
๙๗. โกธสมฺมทสมฺมตฺโต    อายสกฺยํ  นิคจฺฉติ.
  ผู้เมามึนด้วยความโกรธ  ย่อมถึงความไร้ยศศักดิ์.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๘.
   
๙๘. าติมิตฺตา  สุหชฺชา  จ    ปริวชฺเชนฺติ  โกธนํ.
  ญาติมิตรและสหาย  ย่อมหลีกเลี่ยงคนมักโกรธ.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๙๙. กุทฺโธ  อตฺถํ  น  ชานาติ.
  ผู้โกรธ  ย่อมไม่รู้อรรถ.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๐. กุทฺโธ  ธมฺมํ  น  ปสฺสติ.
  ผู้โกรธ  ย่อมไม่เห็นธรรม.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๑. ยํ  กุทฺโธ  อุปโรเธติ    สุกรํ  วิย  ทุกฺกรํ.
  ผู้โกรธจะผลาญสิ่งใด  สิ่งนั้นทำยากก็เหมือนทำง่าย.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๒. ปจฺฉา  โส  วิคเต  โกเธ    อคฺคิทฑฺโฒว  ตปฺปติ.
  ภายหลัง เมื่อความโกรธหายแล้ว  เขาย่อมเดือดร้อน เหมือนถูกไฟไหม้.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๓. โกเธน  อภิภูตสฺส    น  ทีปํ  โหติ  กิญฺจินํ.
  ผู้ถูกความโกรธครอบงำ  ย่อมไม่มีที่พำนักสักนิดเดียว.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๔. หนฺติ  กุทฺโธ  สมาตรํ.
  ผู้โกรธ  ย่อมฆ่ามารดาของตนได้.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๙๙.
   
๑๐๕. โกธชาโต  ปราภโว.
  ผู้เกิดความโกรธแล้ว  เป็นผู้ฉิบหาย.
  องฺ. สตฺตก. ๒๓/๑๐๐.
   
๑๐๖. โกธํ  ทเมน  อุจฺฉินฺเท.
  พึงตัดความโกรธด้วยความข่มใจ.
  นัย- องฺ. สตฺตก. ๒๓/๑๐๐.
   
๑๐๗. โกธํ  ปญฺาย  อุจฺฉินฺเท.
  พึงตัดความโกรธด้วยปัญญา.
  นัย-องฺ. สตฺตก. ๒๓/๑๐๐.
   
๑๐๘. มา  โกธสฺส  วสํ  คมิ.
  อย่าลุอำนาจความโกรธ.
  ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๖๙.


พุทธศาสนสุภาษิต